Jak sprawdzić czy okna są ustawione na zimę czy lato?

Położenie specjalnych zaczepów w oknach decyduje o trybie letnim lub zimowym. Wystarczy spojrzeć na rolki lub trzpienie przy skrzydle okna – ustawione bliżej uszczelki oznaczają tryb zimowy, dalej od niej – letni. Sprawdź swoje okna i dowiedz się, jak prosto dostosować je do pory roku.

Po czym poznać, czy okna są ustawione na tryb zimowy czy letni?

Najłatwiej rozpoznać, czy okna są ustawione na tryb zimowy lub letni, sprawdzając pozycję mimośrodowych rolek dociskowych (tzw. grzybków) znajdujących się na krawędzi skrzydła okiennego. W trybie zimowym grzybek jest przekręcony tak, by ustawić się bliżej uszczelki, co zwiększa docisk skrzydła do ościeżnicy. W trybie letnim rolka znajduje się w pozycji oddalonej od uszczelki, co zmniejsza siłę docisku i zapewnia lepszą wentylację. Niektóre okucia mają na rolkach oznaczenia graficzne (np. kropkę, kreskę), które ustawione poziomo oznaczają tryb letni, a pionowo – zimowy.

Wyczuwalne wskazówki to również opór przy zamykaniu okna – w trybie zimowym skrzydło zamyka się ciaśniej i z większym oporem niż w trybie letnim. Często producenci w instrukcji producenta podają sposób sprawdzenia i identyfikacji ustawienia okuć – czasami są to oznaczenia literowe Z (zima), L (lato) lub strzałki wskazujące ustawienie. Sprawdzenie ustawienia rolek najlepiej wykonać przy otwartym oknie, szukając grzybków z mimośrodową regulacją (bok skrzydła), które można obrócić ręcznie lub za pomocą klucza imbusowego.

Jak samodzielnie sprawdzić ustawienie okuć w oknach?

Aby samodzielnie sprawdzić ustawienie okuć w oknach, należy otworzyć skrzydło okienne i zlokalizować rolki dociskowe (trzpienie lub mimośrody) umieszczone na ramie. Standardowo większość nowoczesnych okien wyposażona jest w okucia regulacyjne umożliwiające zmianę trybu na letni lub zimowy poprzez odpowiednie ustawienie tych elementów.

Po odnalezieniu mimośrodów należy przyjrzeć się, w którą stronę skierowane są ich oznaczenia lub wypustki; najczęściej są to małe punkty, kreski, numerki bądź napis „winter”/”summer”. Gdy rolka skierowana jest bardziej do uszczelki (do wnętrza pomieszczenia), oznacza to tryb zimowy – czyli większy docisk. Natomiast ustawienie wypustki na zewnątrz oznacza tryb letni – mniejszy docisk.

Do precyzyjnej kontroli położenia trzpieni wystarczy niewielki śrubokręt płaski lub klucz imbusowy (najczęściej 4 mm). Okucia mogą się różnić w zależności od producenta; dlatego przydatne może być sięgnięcie do instrukcji technicznej dołączonej do okna lub znalezienie odpowiedniego schematu na stronie producenta. Konstrukcja większości okuć umożliwia sprawdzenie ustawienia w ciągu kilku minut, nawet bez doświadczenia technicznego.

Okna rzadziej spotykane (np. starsze lub nietypowe profile) mogą nie posiadać funkcji regulacji docisku, co można łatwo zweryfikować — brak ruchomych, regulowanych mimośrodów to znak, że takie okna nie mają opcji ustawienia na lato i zimę. Sprawdzenie okuć własnoręcznie pozwala uniknąć kosztów związanych z wzywaniem serwisanta i szybko uzyskać odpowiedź, czy okna są właściwie ustawione na sezon.

Co daje zmiana trybu okien z zimowego na letni i odwrotnie?

Zmiana trybu okien z zimowego na letni i odwrotnie umożliwia dostosowanie siły docisku skrzydła okiennego do ościeżnicy w zależności od sezonu. Latem okna w trybie letnim mają mniejszy docisk, co pozwala na lepszą cyrkulację powietrza i zapobiega nadmiernemu wzrostowi wilgotności w pomieszczeniach. W trybie zimowym zwiększa się docisk uszczelek, dzięki czemu minimalizuje się straty ciepła i przeciągi, co można potwierdzić pomiarami za pomocą anemometru lub kamery termowizyjnej – różnica szczelności sięga nawet do 15–20% na korzyść ustawienia zimowego.

Poniżej tabela przedstawia różnice funkcjonalne między trybem zimowym a letnim okien:

Tabela pokazuje, że prawidłowe stosowanie obu trybów pozwala zoptymalizować mikroklimat wnętrza i zmniejszyć koszty ogrzewania lub chłodzenia. Zmiana ustawienia docisku pozwala także przedłużyć żywotność okuć oraz uszczelek, ponieważ utrzymywanie wysokiego docisku przez cały rok powoduje ich szybsze zużywanie się.

Dlaczego warto przełączać okna między trybem zimowym a letnim?

Zmiana trybu okien z letniego na zimowy i odwrotnie pozwala na optymalizację szczelności okien w zależności od warunków atmosferycznych, co bezpośrednio wpływa na komfort cieplny w pomieszczeniu oraz zużycie energii. W trybie zimowym okucia mocniej dociskają skrzydło do ramy, ograniczając dopływ zimnego powietrza i przeciągi, podczas gdy ustawienie letnie poluzowuje docisk, umożliwiając lepszą cyrkulację i redukując ryzyko skraplania się wilgoci na szybach.

Regularne przełączanie okien między trybami sezonowymi przedłuża żywotność uszczelek i okuć, ponieważ zapobiega ich nadmiernemu ściskaniu lub luzowaniu przez cały rok. Ma to znaczenie zwłaszcza w nowoczesnych oknach z wielokomorowymi uszczelkami, które źle znoszą permanentny, nadmierny nacisk. Dla właścicieli mieszkań w blokach czy domów jednorodzinnych to prosty sposób na minimalizację strat ciepła i wydatków na ogrzewanie zimą oraz poprawę wentylacji latem.

Kiedy najlepiej sprawdzić i zmienić ustawienia okien na zimę lub lato?

Zmianę ustawień okien najlepiej przeprowadzać tuż przed rozpoczęciem sezonu grzewczego, czyli jesienią, zwykle w październiku, gdy średnia temperatura dobowo zaczyna spadać poniżej 12°C. Na tryb letni okna warto przestawić wiosną, najczęściej w kwietniu lub maju, gdy powietrze na zewnątrz staje się cieplejsze, a ryzyko przymrozków ustępuje.

Odkładanie przełączenia na ostatnią chwilę może skutkować spadkiem komfortu cieplnego lub niepotrzebnym wzrostem zużycia energii, szczególnie gdy nagłe ochłodzenie zaskoczy wcześniej niż przewidywano. Prace związane z regulacją najlepiej połączyć z coroczną konserwacją okuć i uszczelek, co pozwala szybko wykryć ewentualne usterki przed okresem intensywnego korzystania z okien.

Aby ułatwić praktyczną ocenę najlepszego momentu, poniżej znajdziesz zestawienie rekomendowanych terminów w stosunku do miesięcy i typowych warunków pogodowych:

Podane w tabeli orientacyjne miesiące oraz zakresy temperatur pozwolą ci lepiej dopasować odpowiedni termin zmiany ustawienia okien do panującej pogody, a nie tylko do kalendarza. Tym sposobem unikniesz niepotrzebnych strat ciepła lub zwiększonych rachunków za ogrzewanie spowodowanych zbyt późną regulacją okuć.