Czy stare okna da się ustawić w trybie zimowym?

Starsze okna, zwłaszcza drewniane, zazwyczaj nie mają opcji ustawienia w tryb zimowy, jak nowsze konstrukcje z PCV. Ich szczelność najczęściej reguluje się innymi sposobami, np. uszczelkami lub dokręceniem okuć. Jeśli zastanawiasz się, czy można w prosty sposób przestawić stare okna na bardziej „ciepły” tryb, odpowiedź niestety brzmi: nie ma takiej funkcji.

Czym jest tryb zimowy w oknach i do czego służy?

Tryb zimowy w oknach to funkcja regulacji docisku skrzydła do ramy, która pozwala zwiększyć szczelność okna w okresie niskich temperatur. Mechanizm ten polega na zmianie ustawienia okuć – najczęściej za pomocą rolki ryglującej – w taki sposób, aby skrzydło mocniej przylegało do uszczelki, minimalizując przepuszczalność powietrza i ograniczając straty ciepła.

Tryb zimowy służy przede wszystkim poprawie izolacji termicznej, zapobiegając przenikaniu zimnego powietrza do wnętrza pomieszczenia oraz ograniczając wychładzanie mieszkania. Zaawansowane okucia pozwalają na łatwą zmianę ustawienia z trybu letniego na zimowy, co umożliwia dostosowanie pracy okna do warunków atmosferycznych i zwiększa komfort użytkowania.

Czy stare okna można ustawić w trybie zimowym?

Stare okna, szczególnie produkowane przed 2010 rokiem, najczęściej nie mają fabrycznej funkcji ustawienia trybu zimowego. Regulacja ta pojawiła się dopiero wraz z wprowadzeniem nowoczesnych okuć obwiedniowych, stosowanych głównie w oknach PCV oraz niektórych modelach drewnianych. W przypadku starszych modeli okien, nawet tych wykonanych z plastiku, obecność trybu zimowego jest rzadkością – standardowe okucia nie przewidują takiej regulacji docisku skrzydła do ramy.

Niektóre stare okna mogą posiadać nietypowe lub rzadziej spotykane okucia umożliwiające ręczną regulację, ale dotyczy to głównie modeli z grupy tzw. okien z okuciami zamiennymi lub zmodernizowanymi po konserwacji. W zdecydowanej większości przypadków okna starego typu wymagają kosztownej wymiany okuć, całych skrzydeł lub ram, aby umożliwić regulację odpowiadającą trybowi zimowemu. Brak funkcji ustawienia w tryb zimowy wynika z technicznego ograniczenia samych okuć – bez odpowiednich elementów dociskowych nie ma możliwości realizacji tego typu regulacji.

Starsze okna drewniane często są wyposażone tylko w prosty sposób zamykania na zasuwki lub haczyki, które nie pozwalają na regulację siły docisku. W oknach aluminiowych dawnych typów, systemy okuć również pozbawione są takiej funkcji. Jeśli okno nie posiada widocznych rolek mimośrodowych (regulowanych excentryków), ustawienie trybu zimowego najczęściej jest niemożliwe.

Jak samodzielnie sprawdzić, czy moje okna mają funkcję regulacji na zimę?

Aby sprawdzić, czy twoje okna mają funkcję regulacji na zimę, przyjrzyj się elementom okucia, zwłaszcza rolkom dociskowym (nazywanym też grzybkami lub mimośrodami) na ramie skrzydła. Jeśli rolki posiadają wyraźny mimośrodowy kształt i można je ręcznie lub za pomocą klucza regulować obrotowo, istnieje duże prawdopodobieństwo, że okno oferuje możliwość ustawienia docisku — w tym trybu zimowego.

Większość okien plastikowych produkowanych po 2000 roku ma fabrycznie zamontowaną funkcję regulacji docisku. W starszych modelach okien drewnianych lub aluminiowych obecność takiej funkcji jest rzadsza. Sprawdź producenta oraz typ okuć — informacje te są często wybite na metalowych elementach okna, co pozwala jednoznacznie zidentyfikować zakres regulacji.

Tryb zimowy rozpoznasz po kilku cechach: grzybki mają gniazda na klucz imbusowy (najczęściej 4 mm), a po ich obróceniu zmienia się stopień przylegania skrzydła do ramy. Niektóre okna mają też na ramie specjalne piktogramy lub oznaczenia (np. „summer”/„winter”), które wskazują aktualne ustawienie. Jeśli nie widzisz takich elementów ani oznaczeń, okno raczej nie posiada tej funkcji, co szczególnie dotyczy starszych modeli bez nowoczesnych okuć.

Jak ustawić stare okno w trybie zimowym krok po kroku?

Aby ustawić stare okno w trybie zimowym, należy odnaleźć rolki dociskowe (zwane też grzybkami) umieszczone na krawędziach skrzydła okiennego. Kluczem jest ich właściwe przekręcenie lub przesunięcie, by zwiększyć docisk skrzydła do ramy – zwykle wystarczy użyć sześciokątnego klucza imbusowego 4 mm lub kombinerków. Najważniejsze kroki to pełne zamknięcie okna, sprawdzenie, w którym miejscu rolka ma nacięcie lub znacznik, a następnie przekręcenie jej w stronę uszczelki, aby uzyskać mocniejszy docisk.

Wielu producentów zaleca, by rolkę ustawić tak, aby znacznik był skierowany w stronę uszczelki – w ten sposób uzyskuje się zimową pozycję. Po dokonaniu regulacji dobrze jest sprawdzić, czy całość przylega do ramy, a uszczelka jest lekko dociśnięta na całym obwodzie, co można wyczuć przy zamykaniu okna lub za pomocą kartki papieru (która powinna stawiać wyraźny opór przy wyjmowaniu). Regulując docisk w kilku punktach jednocześnie, unikniesz zniekształcenia ramy okiennej. Praca wymaga precyzji – zbyt mocny docisk może przyspieszyć zużycie uszczelek, dlatego regulacji dokonuj stopniowo i sprawdzaj efekt zarówno od wewnątrz, jak i z zewnątrz okna.

Jakie są alternatywy, jeśli stare okna nie mają opcji trybu zimowego?

Najprostszą alternatywą dla trybu zimowego w starych oknach jest poprawa szczelności poprzez zastosowanie samoprzylepnych uszczelek montowanych bezpośrednio na ramie lub skrzydle. Dostępne są uszczelki piankowe, gumowe lub silikonowe, które znacząco zmniejszają przepuszczalność powietrza, a ich montaż nie wymaga specjalistycznych narzędzi ani doświadczenia.

Można również rozważyć docieplanie miejsc newralgicznych, takich jak okolice parapetu czy połączenia ramy z murem – do tego zastosowanie pianki poliuretanowej lub specjalnych taśm rozprężnych może wyeliminować tzw. mostki termiczne. W przypadku okien skrzynkowych należy zadbać o dokładne uszczelnienie szczeliny między szybami przy pomocy masy silikonowej lub kitu szklarskiego.

Kolejną opcją jest zastosowanie folii termoizolacyjnych na szybę, dzięki którym można zredukować straty ciepła nawet do 30%. Taką folię montuje się samodzielnie, a możliwości te pozwalają skutecznie zwiększyć komfort cieplny bez konieczności wymiany okien czy posiadania trybu zimowego w okuciach.

Czy ustawienie okien w tryb zimowy rzeczywiście poprawia izolację?

Ustawienie okien w tryb zimowy realnie poprawia izolację termiczną, ponieważ mechanizm dociska skrzydło okna mocniej do ramy, minimalizując szczeliny, przez które mogłoby przedostawać się zimne powietrze. Efektem tego jest ograniczenie niekontrolowanej wymiany powietrza między wnętrzem a otoczeniem, co potwierdzają wyniki badań termowizyjnych – pokazują one redukcję strat ciepła nawet o 10-15% w porównaniu z ustawieniem letnim.

Zmniejszenie przewiewu ma również coraz większe znaczenie przy wysokich cenach energii, ponieważ pozwala obniżyć zużycie energii potrzebnej do ogrzania pomieszczeń. Docisk w trybie zimowym uszczelnia okno na całej długości uszczelek, co utrudnia przedostawanie się wilgoci i pyłu z zewnątrz przy słabych i średnich wiatrach. Jednak aby uzyskać optymalny efekt, konieczne jest, by uszczelki okienne były w dobrym stanie, a sam mechanizm regulacji działał sprawnie – zużyte elementy ograniczają skuteczność izolacji niezależnie od trybu.