Jakie okna najlepiej chronią przed utratą ciepła?

Najlepszą ochronę przed utratą ciepła zapewniają okna energooszczędne o niskim współczynniku przenikania ciepła (Uw), wyposażone w potrójne szyby i ramy z odpowiednią termoizolacją. Znaczenie ma także jakość montażu, bo nawet najnowocześniejsze okna nie spełnią swojej roli przy źle wykonanym uszczelnieniu. Właściwy wybór pozwala zaoszczędzić na kosztach ogrzewania i poprawia komfort w domu.

Jakie okna najlepiej chronią przed utratą ciepła?

Okna najlepiej chroniące przed utratą ciepła to te, które charakteryzują się bardzo niskim współczynnikiem przenikania ciepła Uw, najlepiej ≤ 0,9 W/m²K. Okna pasywne osiągają jeszcze lepsze wartości – od 0,6 do 0,8 W/m²K. Najskuteczniejsze okazują się konstrukcje z potrójnym lub poczwórnym przeszkleniem oraz ramami wyposażonymi w przekładki termiczne, które znacząco ograniczają mostki cieplne.

Na poziom strat ciepła przez okna istotnie wpływają materiały użyte do wykonania ram. Najwyższą izolacyjność zapewniają profile z PVC wzbogacone dodatkowymi komorami i warstwami termoizolacyjnymi, a także drewno klejone warstwowo lub aluminium z tzw. termicznym rdzeniem. Równie ważne są gazy szlachetne (takie jak argon lub krypton) znajdujące się w przestrzeniach między szybami oraz niskoemisyjne powłoki, których zadaniem jest odbijanie ciepła do wnętrza domu.

Poniżej znajduje się zestawienie najczęściej stosowanych rodzajów okien wraz z ich typowymi współczynnikami przenikania ciepła:

Tabela pokazuje, że najlepszą ochronę przed stratami ciepła zapewniają nowoczesne okna trzyszybowe oraz pasywne, których współczynnik Uw jest nawet dziesięciokrotnie niższy niż w przypadku okien starego typu. Dla uzyskania najwyższej izolacyjności warto wybierać produkty z potwierdzonym certyfikatem energetycznym, właściwie zaprojektowanym profilem oraz profesjonalnie wykonanym montażem warstwowym.

Co oznacza współczynnik przenikania ciepła (Uw) w oknach?

Współczynnik przenikania ciepła Uw w oknach określa ilość ciepła, która przenika przez całą konstrukcję okna (łącznie z ramą i szybą) w przeliczeniu na 1 m² powierzchni w ciągu jednej godziny, jeśli różnica temperatury po obu stronach wynosi 1 K. Im niższa wartość Uw, tym mniejsze straty energii, co bezpośrednio przekłada się na lepszą ochronę przed ucieczką ciepła z budynku. Dla okien przeznaczonych do domów energooszczędnych lub pasywnych kluczowe jest, aby Uw było niższe niż 1,1 W/(m²K), a standardem w budownictwie pasywnym są wartości poniżej 0,8 W/(m²K).

Uw zawsze podawany jest przez producenta jako wartość całkowita dla konkretnego wymiaru i budowy okna, a nie tylko dla samej szyby czy ramy. Na końcowy współczynnik Uw składa się suma strat przez szybę (Ug), ramę (Uf) oraz wpływ tzw. mostka termicznego na styku tych dwóch elementów (ψg). Należy sprawdzić, czy deklarowany Uw dotyczy całego okna, a nie wyłącznie szklenia, ponieważ te parametry mogą się znacznie różnić.

Poniżej przedstawiono porównanie typowych wartości Uw dla wybranych typów okien dostępnych na rynku:

Zestawienie pokazuje, jak znacząco poprawił się poziom izolacyjności okien na przestrzeni ostatnich dekad. Zwracanie uwagi na rzeczywisty współczynnik Uw pozwala świadomie wybierać okna lepiej chroniące przed utratą ciepła i spełniające wymagania obecnych norm budowlanych.

Z jakich materiałów ram okiennych warto wybierać, aby ograniczyć straty ciepła?

Najlepiej ograniczyć straty ciepła, wybierając ramy wykonane z materiałów o niskim współczynniku przenikania ciepła i wysokiej szczelności. Profile z drewna, PVC oraz aluminium z przekładkami termicznymi zapewniają najlepsze właściwości izolacyjne, choć różnią się parametrami i budową.

Drewno skutecznie zatrzymuje ciepło dzięki naturalnej zdolności do izolacji – współczynnik przenikania ciepła Uw dla nowoczesnych drewnianych ram okiennych potrafi wynosić nawet poniżej 1,0 W/(m²K). PVC jest materiałem niewrażliwym na zmiany temperatury i wilgoci, a profile z wielokomorową budową znacząco poprawiają jego izolacyjność. Aluminiowe ramy z przekładką termiczną mogą osiągać parametry zbliżone do wysokiej klasy PVC i drewna, jednak bez niej aluminium jest bardzo słabym izolatorem.

Poniżej zestawiono właściwości termiczne najczęściej stosowanych materiałów na ramy okienne:

Z powyższych danych wynika, że najbardziej efektywne pod względem termoizolacji są ramy drewniane oraz właściwie zaprojektowane profile PVC i aluminiowe z izolacją termiczną. Przy wyborze okien dobrze jest także uwzględnić liczbę komór w profilach i obecność nowoczesnych uszczelek, które dodatkowo ograniczają straty ciepła na styku ramy z szybą.

Jak znaczenie ma liczba szyb i rodzaj przeszklenia w oknach energooszczędnych?

Liczba szyb w oknie ma kluczowe znaczenie dla poziomu izolacji cieplnej. Okna energooszczędne najczęściej wykorzystują pakiet trzyszybowy, gdzie dwie komory międzyszybowe wypełnione są gazem szlachetnym (argon lub krypton), co znacznie zmniejsza przenikanie ciepła w porównaniu do standardowych pakietów dwuszybowych. Zastosowanie powłok niskoemisyjnych (np. tlenków metali) dodatkowo odbija ciepło do wnętrza pomieszczenia, redukując straty energii.

Rodzaj przeszklenia wpływa nie tylko na izolacyjność termiczną, ale także na przenikalność światła i dźwięku. Szyby o zwiększonej grubości lub laminowane zapewniają lepszą termoizolację oraz wyższą ochronę przed hałasem zewnętrznym. W przypadku domów pasywnych, popularne są szyby z ciepłą ramką dystansową, która ogranicza powstawanie mostków termicznych na obrzeżach pakietu.

Porównanie właściwości okien w zależności od liczby szyb i typu przeszklenia przedstawia poniższa tabela:

Im większa liczba szyb oraz zaawansowane przeszklenie, tym niższy współczynnik przenikania ciepła (Uw), a więc lepsza izolacja cieplna okna. Stosowanie pakietów trzyszybowych z gazem szlachetnym i wieloma powłokami niskoemisyjnymi znacząco wyprzedza starsze rozwiązania pod względem ograniczania strat ciepła.

Kiedy warto wymienić stare okna na nowe, by poprawić izolację cieplną?

Stare okna zwykle warto wymienić na nowe, jeśli charakteryzują się zamgleniem szyb, nieszczelnością ram, wyczuwalnymi przeciągami czy wyraźnym chłodem po ich otwarciu w zimie. Szczególnie należy rozważyć wymianę, gdy obecne okna mają współczynnik Uw wyższy niż 1,3 W/m²K lub są to okna 1-szybowe, których izolacyjność jest kilkukrotnie niższa w porównaniu z nowoczesnymi rozwiązaniami.

Sygnałem do wymiany mogą być również wysokie, niewytłumaczalne rachunki za ogrzewanie, zwłaszcza w budynkach z ocieplonymi ścianami, gdzie to okna często stają się głównym źródłem strat ciepła. Warto też wymienić okna, gdy zauważalne są zniszczenia materiału ramy (gnicie drewna, pękanie PCV, odkształcenia aluminium) lub utrudnione jest ich domykanie i otwieranie, co obniża szczelność i pogarsza parametry cieplne.

Wymiana jest szczególnie uzasadniona w starszych budynkach, w których okna mają ponad 20-25 lat i nie spełniają aktualnych norm energetycznych. W przypadku planowanego docieplenia domu warto wymienić okna równocześnie z pracami termomodernizacyjnymi, by nie ograniczały efektów inwestycji w ocieplenie ścian.

Decyzję o wymianie okien powinno się podjąć nie tylko ze względu na wiek stolarki, ale przede wszystkim na podstawie parametrów technicznych obecnych okien oraz obserwacji skutków użytkowania, takich jak skraplanie pary wodnej, powstawanie pleśni w okolicach ram czy uciążliwe wyziębianie się pomieszczeń.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze okien do domu pasywnego?

Wybierając okna do domu pasywnego, należy szczególnie zwrócić uwagę na bardzo niski współczynnik przenikania ciepła całego okna (Uw), najlepiej poniżej 0,8 W/m²K. To jedno z głównych wymagań budownictwa pasywnego według wytycznych Instytutu Budynków Pasywnych (PHI). Duże znaczenie ma również wysoka hermetyczność okien – co najmniej klasa 4 według normy PN-EN 12207. Takie rozwiązania zapewniają minimalne niekontrolowane straty ciepła przez nieszczelności.

Przed zakupem warto sprawdzić, czy okna posiadają certyfikat instytucji takich jak PHI lub NF15. Certyfikaty te potwierdzają spełnienie najbardziej surowych wymagań efektywności energetycznej dla domów pasywnych. Dobre okna pasywne charakteryzują się ramami z przekładkami termicznymi oraz potrójnym, ciepłochronnym pakietem szybowym wypełnionym argonem lub kryptonem – te gazy gwarantują lepszą izolacyjność niż powietrze.

Oprócz parametrów cieplnych i poziomu szczelności, warto zwrócić uwagę na współczynnik przepuszczalności energii słonecznej (g), który powinien wynosić około 50-60%. Dzięki temu można wykorzystać zyski cieplne ze słońca, szczególnie w oknach od strony południowej i zachodniej. Istotny jest także sposób montażu – okna należy mocować w systemie tzw. ciepłego montażu, czyli w warstwie ocieplenia i z zastosowaniem taśm rozprężnych lub folii paroizolacyjnych, by uniknąć mostków termicznych i zachować szczelność na styku z murem.

Poniższa tabela przedstawia porównanie kluczowych parametrów okien stosowanych w budownictwie pasywnym oraz wskazane wartości graniczne:

Tabela pokazuje, jak rygorystyczne wymagania dotyczące parametrów okien mają wpływ na efektywność cieplną domów pasywnych. Wybór rozwiązań spełniających te kryteria to gwarancja minimalnych strat ciepła oraz wysoki komfort termiczny niezależnie od pory roku.